The Janeway presentatie: Muziek en (a-)sociale media

Afgelopen donderdag hield ik bij het Meurs Netwerkevent voor The Janeway een korte presentatie over muziek en (a-)sociale media. Lees hieronder de uitgeschreven versie van mijn verhaal en bekijk de bijbehorende slides.

Muziek en (a-)sociale media.

Ik wil graag wat vertellen over het gebruik van “sociale” media in de muziekbranche. Door eerst een aantal definities kritisch te bekijken, probeer ik vervolgens te laten zien wat de essentie is van media, of sociale media, in de muziekwereld.

Ten eerste heb ik wat moeite met de term ‘sociale media’. Het impliceert namelijk dat er hiervoor dus sprake was van a-sociale media? Als je voorbij de enigszins gehypete term ‘sociale media’ gaat, is de essentie van ‘media’ volgens mij grotendeels gelijk gebleven.

Media zijn namelijk tools om een bepaalde boodschap te publiceren. Deze actie van het openbaar maken van een boodschap vergt ook een zekere inspanning.

De zender van de boodschap (muziek, persbericht, tabulatuur) dient zich namelijk goed af te vragen wat zijn boodschap precies is, welke doelen hij daarmee wil bereiken en welke intenties hij daarbij heeft. Hierbij zal de zender zich goed moeten verdiepen in de ontvanger, het aantal ontvangers, hun verschillen en hoe zij deze boodschap zullen interpreteren etc.

Daarnaast is het goed om je te realiseren dat het woord ‘media’ meervoud is. Zo heb je bijvoorbeeld het medium de krant, de radio, de televisie, een tijdschrift etc. Bij deze oude (a-sociale?) media was er sprake van ‘one-to-many’ (één zender en meerdere ontvangers) communicatie. De actie kwam van klein groepje zenders en voor de grote massa ontvangers was het nauwelijks mogelijk om echt te reageren.

Ook bij sociale media is het goed om je te realiseren dat het woord ‘media’ meervoud is. Zo heb je namelijk het medium webblog, Twitter, LinkedIn, Facebook etc. Het verschil met de hiervoor genoemde oude media is dat er nu sprake is van een ‘many-to-many’ (veel zenders en veel ontvangers) communicatie. Dit heeft ervoor gezorgd dat de grote massa ontvangers nu ook kan reageren, interageren en zelf publiceren.

Dit zal voor niemand hier in de zaal echt nieuws zijn, maar ik wijs jullie dus graag op de essentie en overeenkomsten van deze media. Ook bij sociale media moet je je eigenlijk telkens afvragen: ‘Wie is de zender? Wat zijn de boodschappen precies en welke doelen worden nagestreeft en met welke intenties.’ Ook bij deze many-to-many communicatie is het namelijk het belangrijk om je nog steeds af te vragen wie de ontvangers nu zijn, hoeveel dit er zijn, wat hun verschillen zijn en hoe zij deze boodschap zullen interpreteren?

De boodschap is dus in grote mate afhankelijk van het medium (denk aan Twitter haar 140 tekens) en andersom. Het medium is ook afhankelijk van de boodschap, want niet iedere boodschap is geschikt voor een bepaald medium.

Aantal hand van een aantal voorbeelden uit mijn werkveld, zal ik deze gedachten proberen te illustreren. Als initiator van de OpenMinded Muziekschool – een groeiend netwerk van zelfstandige muziekdocenten – en als hoofdredacteur van VPRO’s muziek website 3VOOR12/Amsterdam, houd ik me vooral bezig met lokale muziek. Lokale muziek docenten, lokale jamsessies, lokale bands die optreden in lokale kroegen etc. Hierbij maak ik de ene keer als zender en de andere keer als ontvanger gebruik van diverse media om een specifieke boodschap over te brengen of te ontvangen en te duiden.

Muziek is en blijft namelijk grotendeels lokaal.

Muziekles wordt voornamelijk gegeven door lokale docenten, de meeste bandjes treden voornamelijk op bij lokale podia, muziekliefhebbers gaan meestal een biertje drinken in een lokale kroeg.

Wat er de laatste jaren wel gebeurt, is dat ‘lokaal’ zich zowel offline als online manifesteert.

Ook hierbij is het dan essentieel die vragen over zender, boodschap, ontvanger, bereik en intentie telkens te blijven stellen.

Waar haalt een muziekdocent zijn lesmateriaal vandaan? Uit een boek of van internet? Hoe communiceert hij dit vervolgens naar zijn leerlingen? Via een zelf geschreven tabulatuur, of door middel van een linkje naar een online bron?

Wat wil en kan een band bereiken met een optreden? Dat de in de zaal aanwezige fans hun muziek horen en beleven, of dat de ‘thuisblijvers’ ook enigszins kunnen meegenieten via bijvoorbeeld Twitter en zichzelf beloven er de volgende keer ook daadwerkelijk ‘offline’ bij te zijn?

Wat betekent het voor een kroeg wanneer een bezoeker zich via Foursquare virtueel ‘burgemeester‘ van die kroeg kan noemen en daardoor bij zijn volgende bezoek een gratis biertje voor hem en zijn vrienden kan krijgen?

De essentie van de muziekbeleving blijft grotendeels gelijk. Een paar weken geleden verscheen de biografie van Keith Richards, de gitarist van de Rolling Stones. Mensen zijn namelijk geïnteresseerd in het verhaal dat zich achter de schermen heeft afgespeeld. Dit gebeurt nu ook gewoon nog via bijvoorbeeld Twitter, alleen zien de fans dan steeds vaker slechts ‘een pagina’ uit het boek. Eergisteren organiseerde Eric Corton bijvoorbeeld in Arnhem het Twitterfeest en na afloop tweette de band De Staat midden in de nacht deze foto van een van de bandleden. Het publiek blijft hongerig naar vergelijkbare verhalen over wat er achter de schermen zich afspeelt.

Er is dus wel zoveel veranderd?

Een flink aantal ontvangers heeft nu meer tools gekregen om te reageren op een bepaalde boodschap, of om zelf een boodschap naar buiten te brengen.

Ik houd veel bandjes altijd een spiegel voor, of internet ook wel de juiste manier is om een bepaalde boodschap over te brengen? Misschien is het wel effectiever om gewoon flyers bij de lokale cafetaria of supermarkten te leggen, of om je optreden met stoepkrijt op het dorpsplein te schrijven, in plaats van al je vrienden op Hyves een bericht te sturen? De redactie van een krant moet je uiteraard op een andere manier aanschrijven, maar de boodschap kan best dezelfde zijn.

Sociale media en Web 2.0 hebben ons dus vooral een aantal extra handige tools gegeven om een bepaalde boodschap over te brengen.

Om je af te vragen: ‘Wie is de zender? Wat is zijn boodschap, welke doelen wil hij daarmee bereiken en met welke intenties’, blijft essentieel. Ook bij sociale media blijft het belangrijk je te verdiepen in de ontvangers, hoeveel dit er zijn, wat hun verschillen precies zijn en hoe zij de boodschap zullen interpreteren.