Mindnote Bandtip #5 Hoe arrangeer ik een nummer? Tonaliteit, harmonie en kakofonie

Regelmatig vragen allerlei bandjes aan mij wat je nu precies moet doen om bijvoorbeeld optredens te regelen, hoe je een persbericht of eigen nummer schrijft of hoe je nu echt een stap verder kunt komen en verder uit de buurt kunt spelen etc. De komende tijd zal ik met een aantal korte bandtips de fantasie van (jonge) bands proberen te prikkelen.

Voordat ik bij de volgende bandtip zal ingaan op het componeren/schrijven van een nummer, is het eerst goed om eens kritisch te kijken naar al bestaande nummers en hoe je deze bijvoorbeeld kunt ‘vertalen’ naar een voor jouw band geschikte versie. Met andere woorden, hoe arrangeer je een nummer? Hierbij is het belangrijk om in ieder geval op zes punten te letten. In Bandtip #4 besprak ik al tempo, dynamiek en ritme en vandaag is het  de beurt aan tonaliteit, harmonie en kakofonie.

Tonaliteit

Als je met je band hebt besloten om een bepaald te willen nummer gaan coveren, kijk dan eerst even of het nummer wel in de meest optimale toonsoort staat. Door het nummer precies zo spelen als op de plaat, wil niet zeggen dat dit voor jullie band ook de beste oplossing is. Welke toonhoogte is prettig voor de zanger(es)? Bij welke toonhoogte komen bepaalde gitaarlicks – bijvoorbeeld Drop D – het beste tot hun recht? Deze vragen over de toonhoogte van een nummer kunnen de uitvoering van het nummer maken of kraken.

Harmonie

Na het bepalen van de toonsoort is het slim om als band eens goed te kijken naar wie welke noten uit de akkoorden speelt. Doorgaans speelt bijvoorbeeld de bassist de grondtonen en de gitarist volledige akkoorden. Hiermee kun je natuurlijk ook gaan variëren, zonder iets aan de de vorm, de toonsoort of het tempo van het nummer te veranderen. Hoe klinkt het als de bassist alleen maar tertsen speelt, of als de gitarist alleen maar de tertsen en septiemen uit een akkoord speelt? Wie speelt er tegenmelodieën? Enzovoorts.

Kakofonie

Nu wordt het opletten en uitkijken. Zodra je weloverwogen alle punten over tempo, dynamiek, ritme, tonaliteit en harmonie hebt doorgenomen en bepaalde opties goed hebt verkend, zul je keuze moeten gaan maken. Dat tokkeltje gewoon beneden op de hals spelen of toch boven op de hals op maar drie snaren en alleen op de eerste tel? De beste keuzes maak je vaak op je gevoel, maar af en toe kan een theoretische oplossing best helpen. Kijk uit dat je niet te veel tegenmelodieën, breaks etc. in een nummer propt, want dan schiet je je doel voorbij. Een nummer arrangeren zou je dan ook best kunnen vergelijken met het design van een strakke stoel, smart phone of website. Less is (vaak) more…