Retromania: over de ontwikkeling van muziekstijlen 2/2

Evita Lammes studeert Arts and Media Management aan de HKU en schreef een essay over retrobewegingen in de popmuziek. Speciaal voor de lezers van Mindnote herschreef ze het verhaal tot twee blogposts. Vorige week deel één, vandaag deel twee.

De ontwikkelingen op het gebied van techniek en communicatie volgen elkaar momenteel in een rap tempo op. Je zou misschien verwachten dat populaire muziek dan net zo radicaal zou veranderen, maar popmuziek grijpt juist vaak terug op haar eigen verleden. Simon Reynolds, schrijver voor The Guardian en fanatiek blogger, heeft hier het lichtelijk apocalyptische boek ‘Retromania, pop culture’s addiction to its own past’ over geschreven en vraagt zich af “Could it be that the greatest danger to the future of our music culture is.. it’s past?”

Reynolds is pessimistisch; volgens hem draaien we steeds rond in cirkels. Hoewel je zou misschien verwachten dat deze cirkels steeds kleiner worden is dit niet het geval. Door de total recall (het feit dat alle muziek bewaard wordt; zie deel één) kunnen we het hele verleden snel bereiken. De cirkels draaien dus alleen sneller; de verschillende muziekstijlen beleven meer en kortere herbelevingen. In verschillende online communities zoals Soundcloud en DJbroadcast worden ‘nieuwe’ kleine stijlen uitgevonden. Reynolds beschouwt dit niet als ontwikkeling omdat ze zo snel weer verdwijnen, maar dat is discutabel.

DJ DNA/Donotask en muziekdocent aan de HKU Arjan de Vreede zegt over de ontwikkeling van muziekstijlen: “Elke muziekstijl begint om op te dansen. Dan wordt het populair en gaan de voorlopers verder met het strippen van de stijl tot luistermuziek” Het meest recente voorbeeld is waarschijnlijk de Dubstep; sinds 2001 underground dansmuziek. Toen het echter succesvol werd, gingen de makers verder met Post-Dubstep. Hier valt de beat zoveel mogelijk weg, waardoor een rustige ‘wobble’ sound overblijft. De stijl was er dus al meer dan 10 jaar, maar de tijd tussen het populair worden en het weer ‘uit’ zijn is korter.

Een muziekstijl raakt tegenwoordig ‘uit’ omdat de makers van de muziek deze niet interessant meer vinden; niet omdat het publiek het niet meer wil horen. De ontwikkeling is dus niet bij het luisteren naar de stijl, maar bij het creëren. Het is steeds makkelijker om nieuwe muziek te maken met behulp van betere software, handige instructiefilmpjes of andere hulp via internet. Als gevolg hiervan zijn er steeds meer mensen die zich op een ‘open source’-manier bezig houden met het maken van muziek. Zij stimuleren elkaar om telkens weer iets nieuws te doen, waardoor de ontwikkeling nog sneller gaat.

Reynolds mist een specifieke stijl die onze tijd vertegenwoordigt, maar deze tijd wordt juist getypeerd door de vele stijlen. In een tijd van social media waar muzikanten niet afhankelijk zijn van een platenmaatschappij hoeven zij zich niet aan te passen aan de heersende smaak. Een logisch gevolg hiervan is dat er vele stijlen ontstaan die zich snel ontwikkelen.

Volgens Tod Machover, bedenker van Guitar Hero en Hyperinstruments, is de beste manier van muziek ervaren namelijk door dit te maken. Iedereen zou dit volgens hem moeten kunnen doen en dat inspireerde hem om ‘Hyperscore’ te maken. Op deze website kan iedereen, inclusief kinderen of gehandicapten, met behulp van verschillende kleuren een compositie ‘tekenen’. Het is mogelijk om composities te maken met vele lagen, die ook daadwerkelijk uitgevoerd kunnen worden door muzikanten.

Zelf denk ik dat hier de toekomst van muziek ligt. Iedereen zal zijn eigen composties maken met instrumenten of programma’s. We laten zien wie we zijn en delen muziek met bekenden of liefhebbers van dezelfde stijl. Er is niet een dominante nieuwe stijl, want iedereen kan zich vrij ontwikkelen. Dit is zeer onoverzichtelijk, maar gelukkig wordt alles bewaard door onze menselijke drang tot overarchivering. In onze archieven Youtube en Google kan men later terugkijken en concluderen wat de belangrijkste ontwikkelingen waren.